Podcast – jak zacząć? Co musisz wiedzieć, zanim nagrasz pierwszy odcinek

Odpowiedź na pytanie, jak zacząć nagrywać własny podcast, powinna brzmieć: zacznij od planu. Tak, wiem, nie jest to przesadnie odkrywcze. Uparcie jednak twierdzę, że proces tworzenia podcastów dobrze rozpocząć od postawienia właściwych fundamentów i podjęcia kilku strategicznych decyzji.

O tym właśnie będzie ten poradnik. Dowiesz się z niego między innymi:

• Jak wybrać temat swojego podcastu?
• Jak napisać scenariusz odcinka i zaplanować jego strukturę?
• Jak przygotować sprzęt, pomieszczenie a także… samego siebie?
• Gdzie opublikować podcast?

Tematyka i grupa docelowa podcastu

Pierwsza rzecz, nad którą warto się zastanowić, to o czym i do kogo chcesz mówić we własnej audycji. Innymi słowy – powinieneś wybrać temat podcastu oraz grupę docelową swoich słuchaczy. Ludzie chcą słuchać podcastów, które są o czymś i które wnoszą coś do ich życia. Twój podcast powinien więc nieść ze sobą jakąś wartość i być na swój sposób wyjątkowy.

Zastanów się nad tym, jak chcesz zachęcić obce osoby, aby poświęciły trochę swojego czasu na twoją gadaninę. Po co ktokolwiek miałby zawracać sobie głowę twoją twórczością? Od tego zależy późniejsza słuchalność podcastu, który stworzysz.

Dwa najważniejsze pytania, jakie warto sobie zadać, to: Do kogo będę mówił? i Po co będę to robił? Dopóki nie znajdziesz na nie odpowiedzi, moim zdaniem nie ma sensu zaczynać nagrywania podcastów.

Pierwsze decyzje to fundamenty, na których możesz zbudować swój późniejszy sukces. Wystarczy, że podejmiesz je raz, na samym początku. Oczywiście potem możesz swoją strategię modyfikować, ale lepiej nie wprowadzać zmian zbyt często. Dzięki temu dasz sobie szansę na weryfikację pierwotnych założeń.

Pomysł na podcast możesz stworzyć i rozwinąć za pomocą ChatGPT.

Rodzaj, długość i częstotliwość publikowania

Następną kwestią będzie wybór odpowiedniej formy, w jaką ubierzesz swoje (oby wartościowe) treści. Czy chcesz nagrywać solo? A może w duecie? Czy będziesz zapraszać gości i robić wywiady? A może masz jakiś inny, nowatorski pomysł?

Oczywiście nie musisz decydować się na jeden rodzaj podcastu. Nawet jeśli planujesz nagrywanie solo, nic nie stoi na przeszkodzie, abyś od czasu do czasu zaprosił kogoś i przeprowadził z nim wywiad.

Bardziej rygorystycznie warto podejść do decyzji o częstotliwości publikowania. Nowy odcinek będzie pojawiał się raz na tydzień czy raz na dwa tygodnie? A może raz na miesiąc? Jest to o tyle istotne, że ludzie przyzwyczajają się do słuchania podcastów w określonych odstępach czasowych. Jeśli twoi słuchacze zauważą, że nowe odcinki pojawiają się regularnie, to jest duża szansa, że będą ich oczekiwać. Regularna publikacja wyrabia w odbiorcach nawyk słuchania podcastu. To bardzo ważne.

Z tego samego powodu proponuję od razu zdecydować, jak długi będzie pojedynczy epizod. Polecam, aby długość poszczególnych odcinków podcastu była do siebie zbliżona. Jeżeli będziesz nagrywać słuchowiska o różnej długości (np. trwające raz 10 minut, a innym razem godzinę), to potencjalni słuchacze nie będą w stanie zaplanować czasu na przesłuchanie podcastu. To nie będzie działać na twoją korzyść.

Kolejne ważne decyzje do podjęcia to:

• tytuł podcastu;
• okładka podcastu;
• muzyka (nie zawsze jest potrzebna, ale warto o niej pomyśleć, bo wprowadza odpowiedni klimat).

Jak napisać scenariusz podcastu

Zanim zacznie się nagrywanie podcastu, dobrze mieć przynajmniej zarys tego, co chce się powiedzieć. Polecam więc, aby przed każdym odcinkiem napisać scenariusz. Im bardziej szczegółowy on będzie, tym sprawniej powinno pójść nagranie. Odradzam jednak pisanie całego tekstu słowo po słowie. Efekt jest zwykle taki, jakbyś odczytywał swoje wypracowanie przy tablicy.

Głównym problemem, jaki stoi przed autorami próbującymi napisać scenariusz odcinka, zwykle jest to, że próbują oni tworzyć treść od zera. Siadają więc przed pustą kartką i… nic się nie dzieje. Kłopot związany z pustą kartką jest bowiem taki, że jest ona pusta. Mając nieskończenie wiele możliwości, nie bardzo wiadomo, którą z nich wybrać. To bywa paraliżujące.

Dobrym sposobem na to, aby zacząć pisać, jest więc zawężenie pola widzenia. Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że świetnie sprawdza się stworzenie kilku schematów, w które będziesz mógł wpasować każdy nowy odcinek. Dzięki temu skupisz się na konkretnych rozwiązaniach określonych problemów.

Oto pięć rodzajów treści, na bazie których tworzę własne odcinki:

1. Użyteczne informacje dla słuchaczy. W takich odcinkach mówię, jak rozwiązać jakiś problem lub jakich błędów unikać. Czasem odnoszę się do bieżących wydarzeń lub tworzę użyteczne listy (np. 10 pomysłów na coś).
2. Dwie strony medalu. To odcinki podcastu, w których zestawiam ze sobą dwa zagadnienia lub dwa różne punkty widzenia.
3. Przedstawienie punktu widzenia. W tych odcinkach prezentuję recenzje i swoje opinie na dany temat, a także przeprowadzam wywiady z zaproszonymi gośćmi.
4. Własne doświadczenia. Tu odwołuję się do swoich doświadczeń, prezentuję autorskie rozwiązania problemów (case study), a także wyniki własnych badań lub ankiet.
5. Zaangażowanie odbiorców. To odcinki, przy tworzeniu których bazuję na treściach otrzymanych od mojej społeczności.

Dużą pomocą przy tworzeniu scenariusza podcastu są też zaawansowane komendy ChatGPT.

Zaplanuj strukturę odcinka

Mówiąc o planowaniu struktury odcinka, mam na myśli ustalenie kolejności, w jakiej ustawisz elementy, które będą się na ten odcinek składały. Brzmi zawile? To może inaczej – odcinek powinien być skonstruowany tak, aby ludzie chcieli go słuchać. Czyli po pierwsze powinien być interesujący, a po drugie zrozumiały dla odbiorców.

Dobrym pomysłem jest ustalenie stałych „punktów programu”, które będą pojawiały się w każdym odcinku podcastu. Ja na przykład, zawsze polecam jakąś książkę (lub pytam o nią gościa). Ty możesz zrecenzować wybraną aplikację, opowiedzieć dowcip lub podzielić się jedną historią ze swojego życia. Stałe elementy są o tyle ważne, że do nich również słuchacze się przyzwyczajają i z czasem również ty, jako autor podcastu, będziesz z nimi kojarzony.

Zanim zaczniesz nagrywać, warto również przygotować takie szczegóły, jak:

• metafory, których użyjesz,
• anegdoty, którymi się podzielisz,
• żarty, którymi rozbawisz słuchaczy.

Wydaje ci się, że to przesada? No cóż, zdradzę ci sekret. Jeżeli słuchasz podcastu, w którym prowadzący wrzuca nagle jakiś żart, to są dwie możliwości – albo akurat mu się przypomniał, albo był przygotowany wcześniej. Ta druga opcja jest zdecydowanie bardziej prawdopodobna.

Jak zacząć nagrywać podcast

Wiesz już, o czym ma być Twój podcast. Jak zacząć produkcję pierwszego odcinka?

Jeżeli miałbym porównać do czegoś nagrywanie podcastów, to powiedziałbym, że proces ten ma dużo wspólnego z robieniem jajecznicy. I wbrew pozorom, poprzedniego zdania nie napisałem tylko dlatego, że jestem głodny (bo właściwie nie jestem). Skąd więc takie porównanie?

Już wyjaśniam!

Choć głównym składnikiem jajecznicy są jajka, to można do niej wrzucić wiele różnych rzeczy. Szczypiorek. Boczek. Pomidory. Nawet grzyby. Nie będzie chyba przesadą, gdy powiem, że można tam dodać co tylko się chce. Prawda jest jednak taka, że jeśli do zrobienia jajecznicy użyjemy zepsutych jajek, to czego byśmy tam potem nie dorzucili, jakich kombinacji byśmy nie wykonywali, to całość i tak będzie do niczego.

Podobnie jest z nagrywaniem podcastu.

Przygotowanie sprzętu, pomieszczenia i… autora

Jeżeli popełnisz błędy na etapie nagrania, to nie możesz liczyć na to, że da się je poprawić w trakcie montażu. Tu zasada jest prosta – im lepiej nagrasz dźwięk, tym lepiej będzie on brzmiał. Dlatego też tak ważne jest odpowiednie przygotowanie do nagrywania podcastów.

Cały proces, omówiłem szczegółowo w artykule: jak nagrać podcast?

Teraz tylko garść najważniejszych porad:

1. Zadbaj o sprzęt do nagrywania. Najważniejszy będzie oczywiście mikrofon USB lub ze złączem XLR. Choć często słyszy się, że lepszą jakość dźwięku zapewniają mikrofony pojemnościowe, to do nagrywania podcastu polecam mikrofon dynamiczny. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule Jak wybrać mikrofon do podcastu.
2. Jeżeli chodzi o program do nagrywania audio, to polecam darmową aplikację Audacity.
3. Zanim zaczniesz nagrywać, przygotuj pomieszczenie, w którym będziesz to robić. Do nagrywania najlepsze są wnętrza, w których dźwięki są tłumione. Lepiej unikać pokoi z pustymi ścianami, od których głos mógłby się odbijać.
4. Naucz się obsługi sprzętu. Nie musisz zapisywać się na specjalistyczne kursy, ale przynajmniej przeczytaj instrukcję. Mikrofon, którego będziesz używać, powinien znajdować w odpowiedniej odległości i w odpowiednim położeniu. Tu kryje się wiele pułapek, z których każda może znacząco obniżyć jakość dźwięku.
5. Przygotuj siebie. Co mam na myśli? Na przykład to, aby nie jeść czekolady lub nie pić zielonej herbaty przed nagraniem. To może wydawać się błahostką, ale naprawdę jest ważne. Jeśli zjesz czekoladę, to będzie ci zasychać w ustach, a w nagraniu będzie słychać mało przyjemne mlaskanie.

Gdy już masz gotowe nagranie, czas przejść do kolejnego etapu, którym jest montaż. Więcej na ten temat przeczytasz w [artykuł w przygotowaniu].

Gdzie opublikować podcast

Gdy masz gotowe nagranie podcastu w pliku mp3, nadszedł czas, by je opublikować. Najlepiej wykorzystać w tym celu platformę hostingową, która specjalizuje się w przechowywaniu plików audio. Osobiście polecam spreaker.com, z którego korzystam od wielu lat.

Każdy dobry hosting wygeneruje link do kanału RSS, który warto zgłosić do trzech największych katalogów:

• Apple Podcasts (dawne iTunes);
• Spotify;
• Google Podcasts.

Trzeba to zrobić tylko na początku, podczas wrzucania pierwszego odcinka – publikacja kolejnych będzie się odbywać automatycznie.

Dzięki obecności w Apple Podcasts (dawne iTunes) twoja audycja trafi do wielu innych katalogów podcastów. Platforma Spotify jest natomiast bardzo popularna w naszym kraju, więc wszystkie polskie podcasty również powinny się tam znaleźć. Więcej informacji na temat publikowania podcastów znajdziesz tutaj.

Jak zacząć promować podcast

Błąd początkujących polega często na tym, że zbyt mocno skupiają się na nagrywaniu podcastów i nie poświęcają wystarczająco dużo czasu na promocję. Tymczasem jest to niezwykle istotna część całego procesu!

Jak możesz promować podcast, aby zdobyć rzesze wiernych słuchaczy? Przede wszystkim pamiętaj, że nie musisz pozyskiwać nowych słuchaczy do swojego podcastu wyłącznie za pośrednictwem treści audio. Zadbaj o to, żeby wieść o nowych odcinkach rozniosła się po różnych zakątkach internetu.

Oto kilka pomysłów na zdobycie odbiorców:

• skorzystaj z potęgi z mediów społecznościowych – profil na Instagramie lub fanpage na Facebooku na pewno nie zaszkodzą;
• zadbaj o to, aby każdy odcinek podcastu miał dobry tytuł i opis – dzięki temu da się go znaleźć w aplikacji, a także w wynikach wyszukiwania Google;
• bądź tam, gdzie są ludzie zainteresowani tematem twojego podcastu – udzielaj się na grupach na FB i forach;
• stwórz własną stronę internetową i zacznij prowadzić blog (możesz wrzucać tam spisaną treść podcastów);
• zapraszaj do swojego podcastu gości, którzy mają już zbudowaną społeczność;
• rozwijaj kanał na YouTubie.

Jak zacząć własny podcast. Krok po kroku

Zanim zaczniesz nagrywać podcast, zadbaj o podstawy. Przede wszystkim opracuj strategię, czyli ustal, dla kogo będziesz tworzył i jaką wartość będziesz wnosił. Następnie zdecyduj, jak często będziesz publikował nowe odcinki i jakiej będą długości. To podstawowe decyzje, które trzeba podjąć tylko raz, na samym początku.

Później, proces tworzenia każdego odcinka będzie wyglądał podobnie:

1. Planowanie – znajdź wciągający temat i ułóż scenariusz.
2. Nagrywanie – staraj się uzyskać jak najlepszy efekt.
3. Montaż – wytnij to, co niepotrzebne (ale nie polegaj zbytnio na edycji dźwięku).
4. Dystrybucja – daj się znaleźć potencjalnym słuchaczom.
5. Promocja – wciąż próbuj docierać do nowych odbiorców.

Na początku, to wszystko może wydawać się niezwykle skomplikowane. Z czasem przekonasz się, że nie ma w tym nic specjalnie trudnego.

I to już wszystko. Teraz chyba wiesz, jak zacząć nagrywać własny podcast i na jakie pułapki musisz uważać na początku swojej drogi. Mam nadzieję, że uda ci się znaleźć w gronie autorów najpopularniejszych podcastów.

To jak? Kiedy nagrywasz pierwszy odcinek?